De vaccinatie marketingmachine van de overheid draait weer op volle toeren. Allerlei suggesties voor het invoeren van pressiemiddelen om dissidente ouders desnoods m.b.v. wettelijke maatregelen te dwingen om hun bezwaren terzijde te schuiven, rollen over het politieke toneel. Het is niet moeilijk om hierin allerlei emoties te ontwaren. Heilige verontwaardiging over de harteloosheid van deze lieden waarmee ze hun kwetsbare kinderen blootstellen aan ongeoorloofde risico’s maken dat de alom geprezen vrijheid ineens niet meer geldig is voor deze groep kritisch denkende Nederlanders.
Er staan grote belangen op het spel en daarom alleen al is het de moeite waard om het proces eens aan een nadere analyse te onderwerpen.
Het proces begrijpen
Voor een goed begrip van het proces is het van belang om een aantal basale psychologische inzichten uit de kast te halen.
Voor de eerste wil ik verwijzen naar het lezenswaardige boek “Ons feilbare denken” van de erudiete wetenschapper en Nobelprijswinnaar Daniël Khaneman. Op www.bol.com wordt deze wetenschapper als volgt geïntroduceerd:
“Daniel Kahneman is emeritus hoogleraar psychologie aan Princeton University en hoogleraar Public Affairs aan de Woodrow Wilson School of Public and International Affairs. Hij is de schrijver van het bekende ‘Thinking Fast and Slow’ (Ons feilbare denken). Daniel Kahneman is de grondlegger van de gedragseconomie en de geluksstudies. Hij maakte korte metten met het idee van de rationeel calculerende mens die in zijn eigen voordeel handelt. Daarvoor in de plaats introduceerde hij de feilbare menselijke psyche in de economie, gekenmerkt door gebrekkig oordeelsvermogen in onzekere omstandigheden (onderstreping van mij).”
Hij beschrijft in dit voortreffelijke boek o.a. het bestaan van twee beslissystemen waar de menselijke psychie gebruik van maakt. Systeem 1 en Systeem 2 genoemd. Systeem 1, en ik vat het even samen in eigen bewoordingen, staat voor het meer emotioneel gestuurde beslissysteem. Het is snel, niet na te rekenen en foutgevoelig. Systeem 2 is het meer rationeel gestuurde beslissysteem, het is langzaam, wél na te rekenen en veel minder foutgevoelig.
Kahneman beschrijft de interactie tussen beide beslissystemen op pag. 111 als volgt:
“Zelfkritiek is een van de functies van Systeem 2. In de context van attitude gedraagt Systeem 2 zich echter meer als verdediger van de emoties van Systeem 1 dan als criticus van die emoties – eerder als goedprater dan als politieagent. In de zoektocht naar informatie en argumenten is Systeem 2 vooral gebonden aan informatie die consistent is met heersende opvattingen en is het weinig geïnteresseerd in het in twijfel trekken van het een en ander. Een actief, op samenhang gericht Systeem 1 draagt oplossingen aan bij een gedwee Systeem 2.”
De voor de hand liggende en prangende vraag bij de onderhavige discussie is, gelet op het voorgaande, of de overheid gebruik maakt van informatie die vooral een appèl doet op Systeem 1 of meer op Systeem 2.
Waarom leven de veiligste mensen in de geschiedenis in een cultuur van angst?
Stellig is het eerste het geval. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een ander krachtig psychologisch beginsel dat gedetailleerd onder woorden is gebracht door Dan Gardner in het al even indrukwekkende en onthullende boek “Risk – The Science of Politics and Fear”, het tweede boek dat ik wilde noemen. Het boek zou verplichte literatuur moeten zijn voor iedere politicus in Nederland, maar dat terzijde. Dan Gardner legt in zijn boek de onlosmakelijke relatie tussen het begrip ‘risico’ en de emotie ‘angst’ en het mond uit in de vraag: ‘why are the safest people in history living in a culture of fear? (waarom leven de veiligste mensen in de geschiedenis in een cultuur van angst?).
Gardner illustreert treffend hoe de term “risico” methodisch gebezigd wordt o.a. in de politiek, om daarmee een appèl te doen op beslissysteem 1. De term risico is onlosmakelijk verbonden aan de discussie over vaccinaties. En niet voor niets. Niet toevallig dat er in de informatiestroom van de overheid een schrijnend gebrek aan traceerbare feiten is. De illusie dat in een democratische samenleving de overheid louter het belang van de onderdanen voor ogen heeft, is voor de meeste mensen krachtig genoeg om achter een opmerking ‘het is bewezen dat’ de aanwezigheid van een omvangrijk arsenaal wetenschappelijke consensus schuil gaat, als vanzelfsprekend te veronderstellen. Wilt u een illustratie hiervan?
In februari van dit jaar riep de bekende Nederlandse viroloog Ab Osterhaus scholen op om hun docenten gratis (dat woord betekent hier ‘op kosten van de belastingbetaler’) een griepprik te geven. ‘Als leraren ingeënt waren, zou het griepverzuim fors lager liggen, weet Osterhaus’ las ik ergens in een persbericht. En “Klaslokalen zijn infectiehaarden. De griepprik werkt, dat is aangetoond”, zo luidde het citaat van Osterhaus. En dat laatste klopt niet, sterker nog, het is een aperte onjuistheid die o.a. door het prestigieuze wetenschappelijk genootschap ‘The Cochrane Collaboration’ ook expliciet is aangetoond. Die bewijslast is er namelijk niet, nog steeds niet! Toch komt ieder jaar de schaamteloze mediacampagne rond de seizoensgriepprik weer moeiteloos op gang, niet gehinderd door kennis omtrent het ontbreken van bewijs van effecitiviteit en krachtig gesteund door de psychologische koppeling tussen het veelvuldig gebruik van de term ‘risico’ en de reflexmatige reactie van beslissysteem 1.
Garnder illustreert in zijn boek in het begin op onthutsende wijze hoezeer mensen gedreven door angst massaal bepaalde risico’s proberen te vermijden en daarbij onwetend veel grotere risico’s lopen.
Enkele jaren geleden sprak ik een voormalig huisarts uit een dorp waar relatief veel gezinnen woonden waarvan de kinderen om principiële redenen niet gevaccineerd waren. Het was deze arts opgevallen dat hij die kinderen zelden in de praktijk zag voor veel voorkomende problemen als chronische KNO-klachten, zwakke weerstand, huidklachten e.d. in vergelijking met kinderen die wel gevaccineerd waren. Een interessante observatie die nader onderzoek verdient. Die studie is namelijk betrekkelijk eenvoudig, met overheidsgeld, en uitgevoerd door een écht onpartijdig wetenschappelijk instituut, uit te voeren. De populaties zijn namelijk voorhanden en de gegevens betreffende artsenbezoek, medicijnengebruik, ggz diagnoses als AD(H)D, PDD-NOS e.d. ook. Het is een kwestie van retrospectief epidemiologisch onderzoek.
Kijk dan hebben we tenminste een onderzoek waar we met Systeem 2 mee aan de bak kunnen. Ik ben bang dat het onderzoek er niet komt. Er zijn grote belangen die liever bij Systeem 1 en begrippen als ‘risico’ blijven hangen, omdat dit systeem snel is én foutgevoelig. Ook in de democratische samenleving kunnen ál te mondige onderdanen knap lastig zijn.
Daar komt nog bij dat het postmoderne denkklimaat gekenmerkt wordt door een overaccentuering van het gevoel en daarmee wordt de illusie van superioriteit van Systeem 1 tot religieuze proporties opgeblazen. In dat licht is het zondermeer hoopgevend dat er kennelijk een groeiende groep weldenkende mensen is die niet klakkeloos het vaccinatieadvies van het RIVM volgt.
Voor mensen die wél een keuze willen maken op basis van Systeem 2 verwijs ik o.a. graag naar het lovenswaardige werk van de Stichting Vaccinvrij.
Bron van het originele artikel:
https://ccgforum.com/2018/09/01/de-vaccinatie-marketing/
Over de auteur: Wim Gelderblom is CAM therapeut, Systeemdenker, Lifestyle specialist, betrokken bij wetenschappelijke innovatie op het vlak van gezondheidsbevordering en ziektepreventie, amateur natuurfotograaf en – cellist.
Website: www.ccgonline.eu en www.biocoherencre.eu