Ad Verbrugge in gesprek met Machteld Huber, voormalig huisarts en strategisch adviseur op het gebied van zorgvernieuwing. “Gezondheid is het vermogen je aan te passen, je eigen regie te voeren op uitdagingen op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied.”
In een recent artikel in De Volkskrant houdt Huber een pleidooi voor een ander gezondheidsconcept. Ze vertelt hoe ze hiertoe kwam naar aanleiding van een aantal ingrijpende gebeurtenissen uit haar leven. Na een lastige jeugd ging ze geneeskunde studeren, en tijdens haar co-schapen hadden artsen bij een patiënt pas door dat hij dood was nadat ze al minutenlang onderzoek naar zijn lichaam deden. “Ik vond dat zó shockerend. Dat was echt een inslag van jewelste. Hoe kan het dat deze mensen die op zich aardig zijn zich zo gedragen?” We denken te veel in biomedische processen, zo was Hubers overtuiging. Een bijzondere ervaring tijdens het stervensproces van haar vader versterkte die opvatting.
Daarna werd Huber ook zelf ernstig ziek. “Dat heeft me geleerd hoe sterk lichaam en geest met elkaar samenhangen.” Het ‘wij zijn ons brein-materialisme’ is zeer sterk, maar dat is hoogst problematisch. Lichaam en geest, “het doordringt elkaar volkomen.” Mensen zijn geen auto’s die gerepareerd moeten worden. Medici dienen dan ook breder te kijken, “en als je met mensen in gesprek gaat dan weten ze zelf vaak wel waar het mee samenhangt. [..] Als je leert luisteren, levert dat ontzettend veel op.” Dat deed Huber besluiten om met deze inzichten na haar ziekte aan de slag te gaan.
Op basis van onderzoekswerk naar voeding kwam Huber tot de conclusie dat zoiets als ‘veerkracht’ een fundamenteel onderdeel van gezondheid is. Toch ziet de Wereld Gezondheidsorganisatie gezondheid enkel in termen van ‘compleet welbevinden op lichamelijk, psychisch en sociaal valk’. “De definitie van gezondheid van de Wereld Gezondheids Organisatie is een probleem.” De afgelopen jaren heeft Huber dan ook een alternatief concept ontwikkeld, positieve gezondheid. “Wij hebben gezegd: gezondheid is het vermogen je aan te passen, je eigen regie te voeren op uitdagingen op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied.” Op basis van gesprekken met patiënten heeft Huber dat uitgewerkt aan de hand van zes dimensies. “De essentie is: hoe ga je ermee om? [..] We proberen mensen uit te dagen om eigen regie te pakken.”
1:40 Het persoonlijke levensverhaal: Waar is het bij jou begonnen? Waar stond de wieg?
5:38 Over een shockerende ervaring uit de studietijd
11:33 “Als ik één ding heb gemerkt is het dan is het dat het echt contact kunnen maken, zelf waarnemen en je eigen ervaringen serieus nemen”
13:01 Toen heb je filosofie gedaan, en hoe ging het leven verder?
17:04 Over de verwevenheid tussen lichaam en geest en hoe zich dat ook toont in onze taal
27:20 Hoe was je er psychisch aan toe in je ‘gehaktmolenjaren’?
34:33 Waar deed je onderzoek?
38:51 Over het probleem met de gezondheidsdefinitie van de WHO en de alternatieve definitie die Huber voorstaat
44:45 Het spinnenweb van het positieve gezondheidsconcept doorlopen
Over Machteld Huber:
Machteld Huber is de grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid. Zij is van oorsprong huisarts. Tijdens eigen ervaring met ziekte, in het begin van haar loopbaan, ontdekte ze dat haar ervaring als patiënt veel verder strekte dan wat zij als arts ooit geleerd had. Zij deed de ervaring op dat zij haar herstel actief en positief kon beïnvloeden en om haar vermoedens te toetsen ging zij nadien met ernstig beschadigde mensen werken. Daarnaast besloot zij onderzoeker te worden, op het Louis Bolk Instituut in Driebergen, met als doel ‘gezondheidsbevordering’ meer op de kaart te zetten.