“De regering moet nu eenmaal 100% van de beslissingen nemen op 50% van de informatie”, is een veelgehoord excuus voor het feit dat de beslissingen van het kabinet mogelijk niet altijd de juiste zouden kunnen zijn. Toch bevreemdt het dat de beslissingen alsmaar wijzen in de richting van het implementeren van een vaccin, ook nu we weten dat er veel mankeert aan het diagnosticeren van COVID-19 met de veel besproken PCR test.
Wat is het probleem met de PCR testen?
Het gaat om twee dingen:
- Het aantal vals positieve is hoog
- Een terechte positieve uitslag betekent dat je een klein stukje RNA bij je draagt, maar dat kan een oud stukje zijn, en hoeft er niet op te wijzen dat je ziek bent – of wordt – of besmettelijk bent.
Dit artikel beperkt zich tot het eerste punt – het hoge aantal vals positieven.
Het NRC Handelsblad schrijft daar op 11 september een artikel, getiteld: ‘Geen corona, toch in quarantaine: mogelijk honderden fout-positieve uitslagen per week’, waaruit het volgende citaat afkomstig is:
“Mogelijk honderden mensen per week zitten in quarantaine zonder dat ze corona hebben. Het aantal fout-positieve uitslagen in Nederland is relatief groot, doordat het coronavirus nu weinig voorkomt, en doordat veel mensen zonder klachten zich laten testen.”
[…]
“Maar juist op dit corona-luwe moment biedt dat massale testen wellicht een vertekend beeld van de situatie. Er zou een relatief grote groep fout-positieven kunnen zijn: mensen die in de test een positieve uitslag kregen zonder dat ze daadwerkelijk het virus bij zich dragen. Op sociale media woeden nu verhitte discussies over het aantal fout-positieve tests. Zeker de helft van de positief geteste personen zou het virus feitelijk niet bij zich dragen, rekenen bezorgde mensen op een spreekwoordelijk bierviltje uit.”
“Het NRC Handelsblad kwam met een eigen berekening uit op 27% vals positieven in het gunstigste geval. Dat betekent dus dat ten minste 27% van alle mensen die positief getest zijn, ten onrechte denken dat ze een stukje SARS-COV-2 bij zich dragen”. – NRC1
Om te kunnen volgen hoe het NRC tot die uitspraak komt is het nodig een aantal termen te begrijpen. De hoofdletters achter de items verwijzen naar het schema hieronder.
1. De gevoeligheid van de test (A)
NRC: “Een test ‘vangt’ de daadwerkelijk zieke mensen nooit allemaal, maar wel een groot deel van hen. Die ‘pak-kans’ is de gevoeligheid van de test, de zogeheten sensitiviteit. Als die 80 procent is, dan komt 80 procent van de zieke mensen in die verzameling mensen-met-een-positieve-testuitslag terecht.”
2. De specificiteit van de test (B)
NRC: “Maar ook een klein percentage van de niet-zieke mensen komt in die groep terecht”, zegt Goeman. Dat wordt bepaald door de twééde belangrijke eigenschap van een test, de specificiteit: de kans dat iemand die niet ziek is, ook als niet-ziek uit de test komt. Is de specificiteit 99 procent, dan krijgt van elke 100 geteste niet-zieke personen er dus 1 onterecht een positieve testuitslag.”
3. De positief voorspellende waarde van de test (C)
NRC: “Als een ziekte maar weinig voorkomt, en er dus veel niet zieke mensen zijn, kan een klein percentage van die niet zieke mensen in absolute aantallen groter zijn dan een groot percentage van de wél zieke mensen”, zegt Goeman. Uit de verhouding tussen die twee distilleren biostatistici de zogeheten positief voorspellende waarde van een test. Die drukt de kans uit dat iemand die een positieve testuitslag krijgt, echt besmet is.”
4. Vals positieve uitslag van de test (D)
Uit de berekende waarde van 72,4% positief voorspellende waarde volgt dat de rest vals positief is.
NRC: “Dat betekent dat 27,6% van de mensen die een positieve uitslag kregen, het virus NIET hebben.”
5. Prevalentie van de ziekte
Het NRC bedoelt hiermee de mate waarin de ziekte voorkomt op een bepaald moment.
Zo bereken je de positief voorspellende waarde
De onderstaande afbeelding uit het NRC vat de berekening samen en wordt daarna nader toegelicht en van kritisch commentaar voorzien.
Toelichting
Hoe komt NRC tot een berekening van een vals positieve waarde van 27%?
Het is cruciaal om te begrijpen hoe met tot een waarde van 27% komt. De debatten tussen Mark Rutte en tweede kamerlid Wybren van Haga gingen hierover en uiteindelijk is het hele Coronabeleid gebaseerd op het aantal besmettingen.2 Het schema zoals getoond in het NRC is de basis van de berekening.
In de kern rust het cijfer 27% vals positieven op drie uitgangspunten waar een berekening op los wordt gelaten.
De uitgangspunten:
- NRC gaat uit van 3 procent mensen die daadwerkelijk fragmenten SARS-COV-2 in hun lichaam dragen. Ze duiden die mensen aan met een rode kleur.
Dit aantal is niet bekend, je wilt dat juist meten met de test, maar het is louter een uitgangspunt voor de berekening. In het voorbeeld met 10.000 mensen zijn er dus 3% dragers van SARS-COV-2.
3% van 10.000 = 300 - NRC gaat uit van een gevoeligheid van 85%. Dat betekent dat 85% van de mensen die daadwerkelijk drager zijn, als zodanig worden getest.
Dat is 85% van 300 = 255 mensen - NRC gaat uit van een specificiteit van 1%. Dat betekent dat 1% van die mensen die geen drager zijn, per ongeluk toch positief worden getest.
Dat 1% van 9.700 = 97 mensen
De berekening:
- Het totale aantal mensen dat positief getest wordt is dan 255 + 97 = 352.
In het schema van NRC aangeduid met een blauwe kleur. - De positief voorspellende waarde is dan het aantal mensen dat terecht positief getest wordt gedeeld door het totale aantal mensen dat positief getest wordt :
255 gedeeld door 352 x 100 = 72,6% - Het aantal mensen dat een vals positieve uitslag krijgt is dan 100-72,6 = 27,4%
Een kritische overdenking
Het NRC rekent dus met een gevoeligheid van 85%. Dat is opvallend te noemen. Want die 85% gevoeligheid geldt alleen als je er snel bij bent met je test, op dag één. Maar hoeveel mensen wachten na dat kuchje nog een of twee dagen af? En stel dat je dan belt op dag drie, dan moet je mogelijk nog wachten op een plek bij jou in de buurt. De meeste mensen zullen pas na een aantal dagen getest worden.
Maar wie heeft er schattingen over de gevoeligheid van de test op dag vijf? Vermoedelijk is die een stuk lager dan 85%.
Besef dat uit het berekeningsschema van NRC blijkt dat de gevoeligheid een grote invloed heeft op de positief voorspellende waarde.
Het NRC zegt daarover het volgende:
“De gevoeligheid (sensitiviteit) van de test is lastiger te bepalen. Die hangt van veel dingen af, zegt ze. „Om te beginnen het verloop van de infectie. Je ontwikkelt gemiddeld genomen drie tot vijf dagen na een infectie symptomen, en de piek van virusproductie ligt rond de dag dat je symptomen krijgt. De gevoeligheid van de PCR is dus ook het hoogste op dat moment. Maar niet iedereen laat zich direct op de eerste dag testen.”
Daarnaast hangt de gevoeligheid onder meer af van hoe ernstig ziek iemand is – hoe zieker hoe meer virus – en van hoe goed het monster is afgenomen, bewaard en getransporteerd. „Er moet celmateriaal mee uit de keel en neus, dus de teststraatmedewerker moet niet te kinderachtig schrapen.” Al met al is de gevoeligheid van de PCR-test op zijn best 85 procent als het monster rond die eerste ziektedag is genomen, zegt Reusken.”
Waarom is de gevoeligheid van de test zo belangrijk?
Nu het NRC artikel van 11 september al schoorvoetend tot de conclusie komt dat meer dan een kwart van de PCR testuitslagen op dit moment vals-positieven genoemd moeten worden (uitgaande van theoretische optimale omstandigheden), is natuurlijk de vraag hoe groot de gevoeligheid is van de test na een aantal dagen en bij alle reële omstandigheden in een echte teststraat zoals hierboven beschreven. Het ligt zeer voor de hand dat het aantal vals positieven vele malen hoger ligt.
Wanneer komt het RIVM met de aangepaste schatting van de gevoeligheid van deze test en dus aangepaste percentages vals positieven?
De regering zegt op 50% van de informatie te moeten beslissen, maar de discussie over de testresultaten, en de interpretatie daarvan is al weken aan de gang en de beperkingen zijn al lang bekend.
Sinds begin van de zomer zijn veel minder mensen daadwerkelijk ziek worden door COVID-19. Het aantal zieken en ziekenhuisopnames, laat staan overledenen werd te gering om voor het kabinet om zich daar nog op te kunnen baseren. Daarom zijn alle nog bestaande maatregelen, waaronder honderden mensen in quarantaine – ook in essentiële beroepen zoals leraren en medisch personeel – en de roep om een noodwet, gebaseerd op het aantal zogenaamde ‘besmettingen’. En die besmettingen zijn weer gebaseerd op positieve uitslagen en niet op door artsen vastgesteld klinische gevallen van COVD-19.
“Het is een nieuw virus en we moeten het doen met de informatie die we hebben” is een excuus dat niet opgaat. Al op 22 januari 2007 is het probleem van de vals positieven uitgebreid beschreven in de New York Times:
‘Faith in Quick Test Leads to Epidemic That Wasn’t’
“At Dartmouth the decision was to use a test, P.C.R., for polymerase chain reaction. It is a molecular test that, until recently, was confined to molecular biology laboratories.” – Bron: New York Times3
En ook op Wikipedia is het probleem van de vals positieve allang beschreven.4
We weten dat de methodiek en de uitslagen van de PCR-test onbetrouwbaar zijn. Het wordt keer op keer weer opnieuw aangetoond en genegeerd – maar in feite komt het erop neer dat het kabinet geen solide basis heeft om haar beleid te kunnen verantwoorden.
Bronnen:
- NRC Handelsblad 11 september 2020
nrc.nl/nieuws/2020/09/10/geen-corona-toch-in-quarantaine-a4011600 - PCR debat Mark Rutte en Wybren van Haga, dd. 18 september 2020 https://www.youtube.com/watch?v=cRZ6hpUkIXw
- https://www.nytimes.com/2007/01/22/health/22whoop.html
- https://en.wikipedia.org/wiki/Base_rate_fallacy
Meer bronnen ter verdieping:
Maurice de Hond
https://www.maurice.nl/2020/09/11/need-i-say-more/
Coronavirus testing
https://www.nytimes.com/2020/08/29/health/coronavirus-testing.html
Moet de signaalwaarde de nieuwe lock-down rechtvaardigen?
https://viruswaarheid.nl/informeren/moet-signaalwaarde-nieuwe-lockdown-rechtvaardigen/
Steeds meer Amsterdammers in thuisquarantaine
https://www.at5.nl/artikelen/204370/steeds-meer-adammers-in-thuisquarantaine-door-stijgend-aantal-besmettingen
Onbetrouwbare corona testen kosten € 2 miljoen per DAG!
https://www.youtube.com/watch?v=lpZdGNA-oWA&app=desktop
Over de auteur:
Joris Baas is vader van twee gedeeltelijk gevaccineerde kinderen. Hij onderzoekt en verspreidt al ruim tien jaar informatie over vaccins, het RVP en recentelijk over COVID-19.